Một doanh nghiệp sau khi thành lập sẽ phát sinh nghĩa vụ thuế đối với doanh nghiệp đó và nghĩa vụ này được quy định theo luật quản lý thuế và các văn bản pháp luật thuế có liên quan. Có ba loại thuế cơ bản đối với doanh nghiệp là: Thuế môn bài, thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp, ngoài ra trong quá trình hoạt động, kinh doanh doanh nghiệp phát sinh tùy từng lĩnh vực hoạt động, sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp thì còn có các loại thuế khác như: Tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường, thuế xuất – nhập khẩu… Đối với các doanh nghiệp khi thành lập và tiến hành kinh doanh thì vấn đề ưu đãi về thuế luôn là vấn đề đáng quan tâm. Tuy nhiên các quy định pháp luật về thuế có rất nhiều văn bản quy định và hướng dẫn thi hành khiến cho doanh nghiệp khó nắm bắt các nghĩa vụ và quyền lợi của mình. Trong phạm vi bài này xin được trình bày các quy định về ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp.
Hiện nay Luật thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành và thông tư hướng dẫn mới nhất số 96/2015/TT-BTC ngày 22/6/2015 hướng dẫn về thuế thu nhập doanh nghiệp và các văn bản pháp luật liên quan đã có rất nhiều quy định đổi mới có lợi cho doanh nghiệp. Theo đó, đối với các doanh nghiệp được thành lập theo quy định của pháp luật Việt Nam (kể cả HTX, đơn vị sự nghiệp) hoạt động SXKD hàng hoá, dịch vụ có tổng doanh thu năm không quá 20 tỷ đồng được áp dụng thuế suất 20%. Đối với các doanh nghiệp có tổng doanh thu liền kề giữa các năm vượt quá 20 tỷ thì sẽ chịu phí thuế thu nhập doanh nghiệp là 22% và năm sau sẽ giảm lại còn 20%. Các doanh nghiệp mới thành lập chưa đủ 12 tháng thì việc tính thuế thu nhập doanh nghiệp tạm thời là tính theo quý và thuế suất là 22% (trừ trường hợp thuộc diện được hưởng ưu đãi về thuế), kết thúc năm nếu doanh nghiệp nếu doanh thu bình quân từng tháng trong năm không vượt quá 1,67 tỷ đồng thì quyết toán thuế phải nộp sẽ là 20%.
So với trước đây khi chưa có sự điều chỉnh theo quy định mới, hiện tại nhiều mặt hàng kinh doanh đang được Nhà nước ưu đãi thuế suất và tập trung chủ yếu ưu đãi đối với các công ty kinh doanh xăng dầu với các mặt hành liên quan như: mặt hàng xăng RON92/95, xăng sinh học (E5,E10): giữ nguyên mức 20%; mặt hàng dầu diezel, dầu diezel sinh học (B5, B10): Giảm từ 20% xuống 12% (giảm 8%); mặt hàng dầu hoả: giữ nguyên mức 20%; mặt hàng dầu mazut: giảm từ 25% xuống 13% (giảm 12%); mặt hàng nhiên liệu bay, xăng máy bay: giữ nguyên mức 10%
Bên cạnh việc ưu đãi mức thuế suất cho các doanh nghiệp thì còn có nhiều các trường hợp được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong nước bao gồm: Thu nhập từ việc thực hiện các hợp đồng nghiên cứu khoa học; thu nhập từ việc thực hiện các hợp đồng dịch vụ kỹ thuật trực tiếp phục vụ nông nghiệp; thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ của các cơ sở kinh doanh dành riêng cho người lao động là người tàn tật; thu nhập từ hoạt động dạy nghề dành riêng cho người tàn tật, người dân tộc thiểu số, trẻ em hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, đối tượng tệ nạn xã hội. Điều này thể hiện sự chú trọng các chính sách thuế hướng đến các mục tiêu xã hội và chào đón sự ra đời của không ít doanh nghiệp xã hội vừa được công nhận tư cách pháp lý và đăng ký hoạt động theo Luật doanh nghiệp 2014.
Bên cạnh các doanh nghiệp trong nước thì việc doanh nghiệp nước ngoài đầu tư tại Việt Nam cũng được hưởng nhiều ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, điều này được thể hiện qua việc: Miễn thuế thu nhập doanh nghiệp đối với: phần giá trị bằng sáng chế, bí quyết kỹ thuật, quy trình công nghệ, dịch vụ kỹ thuật của các nhà đầu tư nước ngoài góp vốn pháp định, miễn thuế thu nhập cho các nhà đầu tư nước ngoài chuyển nhượng phần vốn góp cho các doanh nghiệp nhà nước hoặc các doanh nghiệp mà nhà nước nắm cổ phần chi phối.
Ngoài ra doanh nghiệp nước ngoài được giảm 50% thuế thu nhập doanh nghiệp cho các nhà đầu tư nước ngoài chuyển nhượng phần vốn góp cho các doanh nghiệp Việt Nam. Việc thực hiện các chủ trương ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp cho các doanh nghiệp nước ngoài, tạo động lực lớn cho việc thu hút nguồn vốn từ các nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam vào đầu tư xây dựng hiệu quả tại Việt Nam.
Có thể thấy rằng ưu đãi thuế luôn là vấn đề doanh nghiệp muốn được hưởng khi thực hiện công cuộc hoạt động kinh doanh của mình. Qua tìm hiểu có thể thấy pháp luật thuế Việt Nam có rất nhiều chính sách ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp để hỗ trợ doanh nghiệp hoạt động kinh doanh thuận lợi và theo định hướng vì một nền phát triển bền vững./.
